معرفی شهرستان بن
یکی از شهرستان‌های زیبای استان چهارمحال و بختیاری است که در سال ۱۳۹۱ به شهرستان ارتقا یافت. مرکز این شهرستان شهر بن است شهری با مناظر طبیعی دیدنی و جذاب که به دلیل دارابودن اماکن مذهبی و متبرک و مردمی متدین و مومن از جمله شهرستان‌های پرگردشگر استان محسوب میشود و دارای شهری به نام وردنجان نیز هست.
این شهرستان شامل دو بخش مرکزی به مرکزیت بن و بخش شیدا به مرکزیت شهر یان چشمه می‌باشد. از دیگر روستاهای این شهرستان می‌توان به حیدری شیخ شبان، آزادگان، تومانک، بارده، تمبک، ورعبدالله، پهنا، لارک و کرسنگ اشاره کرد…
از مکان‌های گردشگری این شهرستان می‌توان به موازد زیر اشاره کرد:
- مجتمع تفریحی گرداب بن
- ساحل دریاچه سد زاینده رود
- حاشیه رودخانه زاینده رود در اطراف روستای آزادگان
- امامزاده سید احمد معروف به باباپیر احمد شهر بن
- امامزاده سید بهاءالدین محمد روستای شیخ شبان
- امامزاده سید محمد روستای بارده
- امامزاده حارث بن علی روستای جمالو
- کوه افغان بن و بقایای باقیمانده از حمله افغان‌ها
- باغات درازدره بن
گردشگری
گرداب بن
- مجتمع تفریحی گرداب بِن: تالاب بن که به گرداب مشهور است از جاذبه های گردشگری این شهر می‌باشد، آلاچیق‌های زیبا در حاشیه تالاب و امکانات قایق‌سواری، پارک بازی جهت کودکان و مناظر دیدنی و دارا بودن اب گوارای چشمه دامنه کوه مجاور تالاب و نزدیکی به شهر بن مسافران انبوهی را از سراسر ایران برای استفاده از این مواهب زیبا به این منطقه جذب می‌نماید.
- تندیس یادبود میرزا حبیب دستان بنی
- پل قدیمی حاج الله یار با قدمت حدود ۴۰۰ سال
- پل قدیمی حاج مهدی با قدمت حدود ۳۰۰ سال
- حمام تاریخی معروف به گؤن حامام (حمام رو به آفتاب)
از سایر مکان‌های گردشگری اطراف شهر و در کل شهرستان بن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ساحل دریاچه سد زاینده رود
- حاشیه رودخانه زاینده رود در منطقه باباپیر احمد
- پیست اسکی روستای بارده
- حاشیه رودخانه زاینده رود در اطراف روستای آزادگان
- منطقه ییلاقی روستای شیخ شبان (امامزاده سید بهاءالدین محمد(
- منطقه ییلاقی امامزاده سید محمد روستای بارده
- کوه افغان بن و بقایای باقیمانده از حمله افغان‌ها
- باغات درازدره بن
منطقه حفاظت شده شیدا
مشخصات و شرایط جغرافیایی:
منطقه حفاظت شده شیدا یکی از مناطق آزاد با پتانسیل های طبیعی و وجود حیات وحش خصوصا کل و بز و قوچ و میش بود که به همین دلیل در سالهای های 1375 و 1380 بعنوان منطقه شکار ممنوع اعلام که پس از یک دوره تقریبا ده ساله در مورخ 11/12/1386 طی مصوبه شماره ۲۸۶ شورای عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده شیدا به تصویب رسید و عملا از این تاریخ به عنوان منطقه حفاظت شده در لیست مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ثبت شد.
منطقه حفاظت شده شیدا با وسعت 222.7282 کیلومتر مربع در استان چهارمحال و بختیاری و قسمتی از آن در استان اصفهان قرار دارد که فاصله آن تا شهرکرد ۲۷ کیلومتر و نزدیکترین شهر همجوار آن شهر بن می باشد.
منطقه شیدا عمدتا کوهستانی بوده و بخش کمی نیز تپه ماهوری و دشتی می باشد که تنها قسمت دشتی در قسمت مرکزی منطقه پیرامون روستای شیخ شبان قرار دارد.
راههای دسترسی:
عمده محدوده منطقه توسط جاده پوشش داده شده به نحوی که جاده آسفالته بن لارک و جاده خاکی لارک به یان چشمه، جاده آسفالته آزادگان به روستای کلیچه، جاده خاکی روستای کلیچه به بارده، جاده آسفالته بارده و جاده خاکی بارده به بن را می توان نام برد که دربرگیرنده محدوده و مرز منطقه محسوب می شوند.
بلندترین ارتفاع در منطقه ۳۱۶۵ متر در ارتفاعات کوه برآفتاب و پائین ترین ارتفاع در محل روستای کلیچه با ۲۱۰۰ متر از سطح دریا است.
اقلیم:
ترکیب کلیه عناصر آب و هوایی تعیین کننده نوع اقلیم می باشد. اقلیم منطقه جزء اقلیم ارتفاعات محسوب می شود که دارای اقلیم خشک سرد تا نیمه خشک سرد و نیمه مرطوب می باشد.
رژیم بارندگی در منطقه شیدا به گونه ای است که قسمت اعظم بارندگی در نیمه دوم سال و عمدتا در فصل زمستان اتفاق می افتد. توزیع فصلی ماهانه و سالانه بارش بر فعالیت های بیولوژیک و حیات وحش تاثیر قابل ملاحظه ای دارد.
وقوع یخبندان از آبان ماه تا فروردین ماه به مدت ۶ ماه از سال از جمله محدودیت های قابل ذکر در منطقه است. جهت باد در منطقه جنوب غربی است بطوریکه باد غالب منطقه باد جنوب غربی است.
منابع آبی:
جمعا ۶۷ دهنه چشمه و ۱۰ رشته قنات در منطقه وجود دارد که اکثر آنها در محل برخورد آهک با مارن واقع شده و دبی قابل توجهی ندارند. به اینچنین چشمه هائی که معمولا کم آب هم هستند اصطلاحا چشمه های کنتاکتی گفته میشود.
پرآب ترین منبع آبی منطقه، قنات کاریز ۱ در حوالی روستای بارده است. دو سد خاکی نیز یکی در روستای حیدری و دیگری در روستای لارک موجود است.
از چشمه های منطقه می توان به چشمه مری، چشمه گاو، چشمه قربانقلی، چشمه آی باغی، چشمه نساحیدری، چشمه قاران قلوغ دره و قنات قلعه دره سی، قنات حبیب آباد، قنات غریب خان، قنات رستمیان و قنات حاج قاسم اشاره نمود.
وضعیت اقتصادی – اجتماعی:
در محدوده قبلی شکار ممنوع شیدا تعداد 12 روستا و شهر در منطقه و حاشیه آن وجود داشت که به تبع مشکلات زیادی در زمینه های مختلف بوجود آورده بود، بنابراین سعی گردید در منطقه پیشنهادی جدید (حفاظت شده) با لحاظ نمودن کلیه جوانب کمترین مراکز جمعیتی منطقه را تحت شعاع قرار دهد.
با این اوصاف ، شهر بن و روستاهای تومانک، بارده کلیچه، حسین آباد، آزادگان، لارک ، حیدری و شیخ شبان در حاشیه منطقه قرار گرفته اند.
پوشش گیاهی:
اطلاعات بدست آمده از مطالعه و بررسی های صحرایی نشان میدهد که منطقه حفاظت شده شیدا دارای تعداد ۵۶ خانواده با ۲۴۸ جنس و ۴۰۱ گونه گیاهی می باشد.
هر چند آثار تخریبی در عرصه منطقه طرح مشاهده می گردد و به نظر می رسد ترکیب گیاهی دستخوش تغییرات زیادی گردیده است، با این وجود این منطقه طرح دارای پتانسیل خوبی برای رویاندن گیاهان مختلف می باشد.
گیاهان دارویی منطقه: از بین ۴۰۱ گونه ذکر شده در شیدا حدود ۱۲۴ گونه آن (یعنی حدود ۳۱% گونه ها) دارویی هستند. نام این گونه ها در منابع و متون معتبر گیاهان دارویی کشور به ثبت رسیده و یا اینکه بطور بومی اهالی منطقه و یا استان آنها را جهت مصارف گوناگون دارویی و موارد مشابه به کار می برده اند.
گونه های شاخص جانوری:
در منطقه حفاظت شده شیدا درمجموع ۷۱ گونه جانوری متعلق به ۳ رده شناسایی شده است. این گونه ها به تفکیک عبارتند از: ۲۲ گونه خزنده، ۲۷ گونه پرنده و ۲۲ گونه پستاندار.
از جانوران شناسایی شده در این منظقه ۳ گونه حمایت شده و ۱ گونه در خطر انقراض هستند و تعداد ۵ گونه در طبقات مختلف فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت قرار می گیرند.
تنوع گونه های جانوری در منطقه حفاظت شده شیدا می تواند به عنوان بهترین پتانسیل جهت کنترل بیولوژیک آفات گیاهی و همچنین بهره وری اقتصادی مورد توجه قرار گیرند. منظور از بهره وری اقتصادی، رواج اکوتوریسم یعنی طبیعت گردی هدفمند و مبتنی بر حفظ و رعایت اصول اکولوژیک است. بنابراین، استفاده های پایدار توریستی می تواند به عنوان یکی از گزینه های بهره برداری از مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست با تکیه بر حیات وحشی غنی، مطرح باشد.
گونه های شاخص جانوری منطقه حفاظت شده شیدا عبارتند از:
پستانداران: شغال، گرگ، کل و بز، قوچ و میش، تشی، خرگوش، گراز، روباه معمولی، انواع جوندگان و خفاش ها
پرندگان: کبک، گنجشک معمولی، کلاغ معمولی، عقاب طلایی، سبزقبا، کلاغ سیاه، دارکوب باغی، کبوتر چاهی، باقرقره، کمرکلی بزرگریا، دلیجه، چکاوک کاکلی، پرستو، چکاوک طوقی و زاغ نوک سرخ
خزندگان: آگاما، انواع مارها، لاک پشت و …
تعارضات و تهدیدهای منطقه:
عوامل و فرایندهای اصلی مخرب محیط زیست به طور عام شامل مجموعه عوامل انسانی و طبیعی می باشد. بطور کلی انسان هر گونه اقدامی را در محیط انجام می دهد بصورت سیستماتیک دارای اثرات متقابل بر روی خودش می باشد، که در برخی از موارد این مجموعه اثرات بدنبال برداشت انسان بدون در نظر گرفتن اثرات ناپایدار و پایدار بر روی محیط صورت می پذیرد که منجر به تخریب محیط زیست گردیده است.
در منطقه حفاظت شده شیدا به جز روستای کوچک حسین آباد که در داخل منطقه قرار دارند مابقی روستاها و شهر بن در حاشیه و خارج از منطقه می باشند، ولی متاثر از منطقه بوده و می توانند روی منطقه نیز تأثیر بگذارند. درخواست زمین جهت توسعه روستاها و واحدهای تولیدی، خدماتی و صنعتی و همچنین وجود مستثنیات مردمی در منطقه از مواردی است که باعث ایجاد تعارض خواهد گردید.
محیط انسانی:
شهرهای این شهرستان فاقد سیستم تصفیه فاضلاب می‌باشند و دارای 2 شهرک صنعتی وردنجان و شهرک صنعتی بن می باشد و مرغداریها و دامداریهای نیز به صورت پراکنده در سطح شهرستان وجود دارد
پسماند شهرستان:
كارگروه مديريت پسماند اين شهرستان تا كنون 2 مكان دفن پسماند را به صورت تجمعی در سطح شهرستان برای شهره و روستاهای شهرستان به تاييد رسانده است.
کارگروه پسماند:
كارگروه پسماند در محل فرمانداري شهرستان بن با حضور اعضا كارگروه تشكيل مي‌گردد و مسائل و مشكلات مراكزدفن و مكانيابي مراكز مورد بررسي قرار مي‌گيرد
مشخصات نمایندگی شهرستان:
|
کد پستی: 8854143707
|
|
آدرس: یان چشمه خیابان دوم شرقی پاسگاه محیط بانی یان چشمه
|
|
شماره تلفن ها: 33738468-038
|
|
پاسگاه محیط بانی بارده به آدرس بارده جنب امامزاده
|
.
عملكرد اداره:
گشت و کنترل مدوام در حوزه استحفاظی انجام می‌گیرد و با متخلفین شکار و صید با جدیت برخورد میشود.
استعلامات احداث صنایع مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت مطابقت با قوانین و ضوابط استقرار صنایع و هماهنگی با اداره کل پاسخ داده می شوند.
پروانه صید ماهی با قلاب و تور، پروانه شکار پرندگان در زمانهای تعیین شده و با انجام ملاحضات قانونی صادر می گردد.
نظارت بر واحدهای صنعتی از ابتدای تاسیس صنایع، جوزات بهره برداری و کنترل بر آلودگی آنها.
نظارت بر نحوه جمع آوری پسماندهای صنعتی، خدماتی، خانگی و پزشکی .
مشخص نمودن مکان های دفن زباله با همکاری کارگروه ونظارت بر دفن صحیح زباله ها.
فعالیتهای بخش محیط طبیعی
1-ایجاد، توسعه و بازبيني مرز مناطق تحت مدیریت سازمان (مناطق چهارگانه).
2-نظارت بر شکار و صید .
3-صدور پروانه شکار و صید.